بهترین مطالب سنگ شناسی

خواص سنگ موزانایت

موزانایت چیست؟

موزانایت Moissanite کریستال سیلیکون کاربید با فرمول شمیایی SiC است. اولین بار توسط شیمیدان فرانسوی هنری مویزن Henri Moissan برنده ی جایزه ی نوبل کشف شد. هنگامی که او در حال آزمایش سنگ ها در گودال ناشی از برخورد شهاب سنگ در ‌دره ای در آریزونا بود مویزنایت را به صورت ذرات میکروسکوپی کشف کرد. ابتدا اشتباهاً آن را الماس دانست، ولی بعدها سیلیکون کاربید را شناخت. نام موزانایت نیز به افتخار او بر روی سیلیکون کاربید گذاشته شد. در ایران و در بین عامه به آن موزانایت گفته می شود.

تا مدتها منشائی غیر از سنگ‌های آسمانی برای این کریستال کشف نشد. بعدها مویزنایت به صورت ناخالصی در کیمبرلیت در یک معدن الماس در یاکوتیای روسیه پیدا شد.

مدتی بعد از شناخت ساختار واقعی این سنگ، کریستال آن به صورت آزمایشگاهی ساخته شد. هم اکنون کریستال های سنتزی آن به وفور یافت می شود. در واقع موزانایت طبیعی بسیار نادر است.

ویژگی ها

موزانایت مصنوعی از تجزیه حرارتی پلیمر ‌پری سرامیک preceramic polymer بوجود می آید. مولکول ها در کریستال با پیوند کووالانسی همچون الماس به یکدیگر متصل شده‌اند. رنگهای کریستال در معیار طبقه بندی رنگ الماس در محدوده D تا K  قرار دارند.

موزانایت نسبت به الماس

موزانایت بهترین و نزدیک ترین شبه الماس به الماس می باشد. سختی آن 9.5 و بسیار نزدیک به الماس و جلا و پراکندگی نوری آن بیشتر ازالماس است. وزن حجمی (3.2) آن کمتر از الماس (3.5) بوده و رسانش گرمایی آن همانند الماس است. بخاطر همین رسانندگی گرمایی مشابه الماس، از آن در الکترونیک و کاربردهای حرارتی استفاده می شود. همچنین سختی بالا و ویژگی های نوری آن نیز در محبوبیت آن در صنعت و تجارت مؤثر بوده است.

فرق مولکولی موزانایت با الماس در کربن خالص بودن الماس در مقایسه با ترکیب کربن و سیلیکون به عنوان عامل کریستال موزانایت است.

کریستال موزانایت دارای شکست دوگانه نور بوده و باعث دوبینی می شود. این ویژگی با وجود مهندسی های انجام شده جهت مخفی کردن این ویژگی همچنان بهترین راه تمیز دادن بین موزانایت و الماس است.

کاربرد و خواص سنگ موزانایت

موزانایت به دلیل ویژگی های نوری عالی، قیمت کمتر و سهولت استخراج و تولید مصنوعی آن در مقایسه با الماس جایگزینی محبوب برای الماس در جواهرسازی شد. رسانندگی گرمایی مشابه  الماس آن باعث کلاهبرداری هایی در این مورد شده است. به خصوص که برخی دستگاه های شناخت الماس که از این طریق عمل می کنند در رابطه با موزانایت دچار خطا می شوند. در نهایت خاصیت گرماتابی موزانایت ، که با حرارت دادن تدریجی آن باعث تغییر رنگ در 65 درجه سانتیگراد می‌شود، شکست دوگانه و رسانندگی الکتریکی متفاوت می توانند در تشخیص موزانایت از الماس مفید باشند.